Zaktualizowano: 31.01.2024Samochód można użyczyć pracownikowi, członkowi rodziny lub znajomemu. W każdym przypadku warto jednak spisać umowę. Jakie informacje powinny się znaleźć w treści tego dokumentu? Możesz ułatwić sobie zadanie, pobierając wzór umowy. Tłumaczymy też, jak samodzielnie przygotować umowę użyczenia auta.
- Na czym polega umowa użyczenia samochodu?
- Czy umowa użyczenia auta musi zostać zawarta na piśmie?
- Jakie informacje powinna zawierać umowa użyczenia auta?
- Kim jest użyczający, a kim biorący w umowie użyczenia?
- Przedmiot użyczenia – jak opisać samochód?
- Czas trwania umowy użyczenia auta – czy musi być określony?
- Jakie są prawa i obowiązki stron umowy użyczenia?
- W jakim stanie należy zwrócić użyczony samochód?
- Umowa użyczenia pojazdu – co z ubezpieczeniem OC?
- Podsumowanie
- FAQ – najczęściej zadawane pytania
Bardzo możliwe, że od czasu do czasu pożyczasz komuś swój samochód na kilka godzin czy jeden dzień. Wówczas spisywanie umowy użyczenia nie ma sensu, zwłaszcza jeżeli dobrze znasz osobę, której przekazujesz auto do chwilowego użytkowania. Co jednak w innych sytuacjach? Przydaje się umowa użyczenia pojazdu.
Na czym polega umowa użyczenia samochodu?
Użyczenie w Polsce jest uregulowane prawnie – umowę użyczenia regulują przepisy zawarte w art. 710-719 kodeksu cywilnego. W rezultacie jest to umowa nazwana. Istotą umowy użyczenia samochodu jest udostępnienie biorącemu auta, z którego może on korzystać nieodpłatnie. Umowa może zostać zawarta zarówno na czas oznaczony, jak i nieoznaczony.
Art. 710 Kodeksu cywilnego – definicja umowy użyczenia: Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Chcesz od razu przejść do spisania umowy użyczenia samochodu? Pobierz przygotowany przez nas wzór – jest on dostępny w formacie .pdf i edytowalnym formacie .docx.
Wzór umowy użyczenia samochodu .pdf – do pobrania
Wzór umowy użyczenia samochodu .docx – do pobrania
Czy umowa użyczenia auta musi zostać zawarta na piśmie?
Umowa użyczenia samochodu może zostać zawarta ustnie – forma pisemna wcale nie jest wymagana. Nie oznacza to jednak, że nie warto spisać umowy. Przeciwnie, papierowa umowa z pewnością będzie dobrym rozwiązaniem dla osób, które użyczają auto swoim pracownikom lub znajomym. To dwie z wielu sytuacji, gdy warto dysponować pisemnym potwierdzeniem przekazania auta – może to uchronić przed różnymi nieprzyjemnościami, np. gdyby kierowca spowodował kolizję lub wypadek.
Chcesz podpisać umowę użyczenia samochodu? Pamiętaj, że taka umowa może zostać potwierdzona przez notariusza.
Należy pamiętać, że pod umową użyczenia samochodu muszą podpisać się zarówno użyczający, jak i biorący. Należy także podać liczbę egzemplarzy, w jakiej sporządzono umowę, a także określić warunki, na jakich można zgłaszać w niej zmiany.
Jakie informacje powinna zawierać umowa użyczenia auta?
Umowa użyczenia samochodu, jak każda inna umowa, powinna być na tyle szczegółowa, aby wyeliminować wątpliwości i niedomówienia. Kluczowe jest podanie następujących informacji: data i miejsce zawarcia umowy, dane stron, przedmiot użyczenia, zasady użytkowania pojazdu, czas trwania umowy i obowiązki stron.
Kim jest użyczający, a kim biorący w umowie użyczenia?
Strony umowy użyczenia są dwie – to użyczający (ten, który użycza samochód) i biorący (ten, który korzysta z udostępnionego mu auta). Strony powinny zostać dokładnie określone – należy podać dane każdej ze stron, czyli:
- imię i nazwisko;
- miejsce zamieszkania;
- numer PESEL;
- numer dowodu tożsamości (dowodu osobistego lub paszportu).
Stroną umowy użyczenia nie zawsze jest osoba fizyczna – równie dobrze może nią być przedsiębiorca. W przypadku osób prawnych pula niezbędnych danych jest odmienna – w umowie użyczenia powinny znaleźć się:
- nazwa przedsiębiorcy;
- numer NIP – ewentualnie KRS;
- numer REGON;
- imię i nazwisko osoby uprawnionej do reprezentacji.
Przedmiot użyczenia – jak opisać samochód?
W umowie użyczenia należy dokładnie opisać przedmiot użyczenia – w omawianym przypadku jest to samochód. Wskazać trzeba zatem następujące informacje dotyczące auta:
- marka i model;
- numer VIN;
- rok produkcji;
- numer rejestracyjny;
- moc i pojemność silnika.
Stan zwłaszcza starszych samochodów może odbiegać od pożądanego. Jeżeli występują jakieś zastrzeżenia dotyczące auta (np. posiada ono usterki, wgniecenia karoserii czy inne mankamenty), to należy opisać je w załączniku do umowy użyczenia samochodu. Wady warto również udokumentować zdjęciami – w przyszłości pozwoli to szybko rozwiązać spory dotyczące stanu technicznego pojazdu.
Art. 711 Kodeksu cywilnego: Jeżeli rzecz użyczona ma wady, użyczający obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o nich. Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy biorący mógł wadę z łatwością zauważyć.
Czas trwania umowy użyczenia auta – czy musi być określony?
W umowie użyczenia musi znaleźć się informacja o okresie jej obowiązywania. Jednocześnie strony mają dowolność w kwestii jego ustalenia. Czas użyczenia może być:
- określony – wówczas użyczenie kończy się z konkretną, wskazaną w umowie datą;
- nieokreślony – strony nie podają konkretnej daty zwrotu pojazdu, ale uwzględniają informacje o okresie wypowiedzenia (może on wynosić np. 7 dni).
Nie można też zapomnieć, że czas trwania umowy użyczenia może zostać określony jeszcze inaczej – taką możliwość przewiduje art. 715 Kodeksu cywilnego: Jeżeli umowa użyczenia została zawarta na czas nie oznaczony, użyczenie kończy się, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić.
Co to oznacza? Kiedy taki zapis ma zastosowanie? Kiedy samochód jest użyczany na czas zrealizowania konkretnego, określonego zadania.
Przykład: Pani Jola pracowała w firmie jako przedstawicielka handlowa, więc przedsiębiorstwo użyczało jej samochodu do wykonywania zadań związanych z pracą. Po jakimś czasie pani Jola zmieniła jednak stanowisko na biurowe, więc umowa użyczenia samochodu automatycznie wygasła – zakończył się cel użytkowania zapisany w umowie.
Do zerwania umowy użyczenia może dojść w sytuacji, gdy biorący złamał jej warunki. Użyczający może też zakończyć umowę użyczenia wówczas, gdy nastąpi nieprzewidziana sytuacja i użyczany samochód będzie mu niezbędny.
Jakie są prawa i obowiązki stron umowy użyczenia?
W umowie użyczenia nie może zabraknąć informacji o prawach i obowiązkach jej stron. Dotyczy to zwłaszcza biorącego, który będzie przez pewien czas korzystać z samochodu. Stąd też w treści umowy należy doprecyzować następujące kwestie:
- biorący może/nie może przekazywać auta osobom trzecim bez pisemnej zgody użyczającego;
- biorący może/nie może dokonywać zmian, wprowadzać poprawek czy przeróbek samochodu bez pisemnej zgody użyczającego;
- biorący musi używać samochodu zgodnie z jego przeznaczeniem i instrukcjami producenta.
Uwaga! Użyczającym może być również najemca samochodu, który jeździ np. samochodem w leasingu. Przykład: Pan Michał wziął w leasing auto, a następnie użyczył je swojemu pracownikowi, by ten mógł wykonywać określone zadania w pracy. W tej sytuacji nie doszło do złamania przepisów.
Aby uniknąć nieporozumień, należy też sprecyzować, czy to biorący będzie pokrywać koszty związane z eksploatacją pojazdu w okresie obowiązywania umowy użyczenia samochodu. Najczęściej tak właśnie jest. To biorący – a nie użyczający – płaci m.in. za paliwo, płyn do spryskiwaczy, wymianę żarówek, a także drobne naprawy.
Biorący musi mieć na uwadze fakt, że odpowiada finansowo w przypadku kradzieży, wypadku lub stłuczki w sytuacji, gdy użytkował pojazd niezgodnie z warunkami umowy lub doszło do rażącego niedbalstwa (np. pozostawienie kluczyków w samochodzie).
Co z obowiązkami i prawami użyczającego? Na mocy umowy użyczenia zobowiązuje się on udostępnić wskazany w umowie pojazd. W niektórych sytuacjach ma prawo żądać natychmiastowego zwrotu samochodu. Przypadki te powinny zostać wymienione w umowie – to:
- używanie samochodu przez biorącego w sposób sprzeczny z jego przeznaczeniem i postanowieniami umowy;
- przekazanie auta przez biorącego osobie trzeciej – o ile biorący miał obowiązek uzyskać zgodę użyczającego;
- wystąpienie nieprzewidzianej sytuacji po stronie użyczającego, z uwagi na którą będzie on potrzebował samochodu.
W jakim stanie należy zwrócić użyczony samochód?
W wielu wzorach umów użyczenia samochodu można znaleźć następujące sformułowanie: „użyczony samochód powinien wrócić do użyczającego w stanie niepogorszonym”. Ale czy jest to w ogóle możliwe, jeżeli umowa zostaje zawarta na dłuższy okres, np. 5 lat? Z czasem na kierownicy, gałce dźwigni zmiany biegów czy pedałach pojawią się ślady użytkowania. To naturalne. Jak zatem uniknąć oskarżenia o pogorszenie stanu pojazdu?
Jeżeli na podstawie umowy użyczenia masz otrzymać samochód, to w Twoim interesie jest, aby w treści podpisywanego dokumentu znalazł się dopisek „biorący nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będących następstwem prawidłowego użytkowania”. Wówczas – jako biorący – możesz ponieść koszty jedynie wówczas, gdy nie powiadomisz użyczającego o poważnej usterce lub gdy powstanie ona wskutek użytkowania pojazdu w sposób niezgodny z umową użyczenia.
Umowa użyczenia pojazdu – co z ubezpieczeniem OC?
Najczęściej biorący ma obowiązek uzupełniać poziom paliwa w baku czy płacić za materiały eksploatacyjne, np. płyn do spryskiwaczy. A co z ubezpieczeniem OC czy dodatkowymi ubezpieczeniami komunikacyjnymi? Kto powinien pamiętać o polisach i opłaceniu składek? Właściciel samochodu – strona użyczająca umowy użyczenia samochodu.
Jesteś użyczającym i masz ubezpieczenie AC? Sprawdź, czy umowa z ubezpieczycielem nie zobowiązuje Cię do poinformowania go o tym, że z pojazdu korzysta osoba trzecia. W przeciwnym razie może się okazać, że w przypadku wystąpienia szkody napotkasz na problemy z uzyskaniem odszkodowania.
Podsumowanie
- Umowa użyczenia pojazdu nie musi zostać zawarta w formie pisemnej. Jest to jednak rozwiązanie rekomendowane.
- W dobrze sporządzonej umowie użyczenia auta powinny znaleźć się informacje m.in. o stronach i przedmiocie umowy. Określić należy też, jak biorący ma korzystać z pojazdu.
- Umowa użyczenia obowiązuje w określonym w umowie terminie lub bezterminowo, np. do czasu wykonywania obowiązków, do których użyczony pojazd jest niezbędny.
- Umowa użyczenia samochodu może zostać wypowiedziana przez użyczającego, np. wówczas, gdy pojazd bez jego zgody zostanie wydany osobom trzecim.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy umowa użyczenia samochodu musi być potwierdzona notarialnie?
Osoby, które decydują się spisać umowę użyczenia samochodu, nie muszą tego robić w obecności notariusza. Czasem jednak jest to wymóg. Przykład? Sytuacja, gdy osoba, która została uprawniona do używania auta, chce też korzystać z abonamentu uprawniającego do korzystania z parkingu znajdującego się w płatnej strefie parkowania.
Gdzie zgłosić umowę użyczenia samochodu?
Planujesz podpisać umowę użyczenia auta? Możesz zastanawiać się, czy trzeba ją zgłosić do urzędu skarbowego. Nie jest to konieczne. Umowę trzeba będzie jednak przedstawić np. w urzędzie dzielnicy, aby osoba korzystająca z użyczonego auta mogła bezpłatnie korzystać z miejsc parkingowych.
Ile kosztuje sporządzenie umowy użyczenia samochodu w formie aktu notarialnego?
Kluczowa jest wartość pojazdu. Za swoją pracę notariusz pobiera wynagrodzenie – taksę notarialną. Przykładowo maksymalna stawka taksy notarialnej od wartości powyżej 3000 zł do 10 000 zł wynosi 310 zł + 2 proc. nadwyżki powyżej 10 000 zł. Pozostałe stawki można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.
Czy umowa użyczenia samochodu może być odpłatna?
Dla umowy użyczenia charakterystyczna jest nieodpłatność. Przedmiot umowy, a zatem samochód, zostaje oddany biorącemu w bezpłatne użytkowanie. Jeżeli w zawartej przez strony umowie znajdzie się informacja np. o miesięcznej opłacie, jaką będzie ponosić strona korzystająca z auta, to umowa ta przestanie być umową użyczenia.
