Brak umiejętności i skłonność do brawury – to połączenie może mieć poważne konsekwencje, gdy dotyczy kierowcy. I właśnie dlatego młodociani kierowcy są traktowani z pewną ostrożnością – nakłada się na nich szereg ograniczeń. Dopiero planujesz zdobyć prawo jazdy? Z poniższego poradnika dowiesz się, o jakich ograniczeniach musisz pamiętać w pierwszych miesiącach prowadzenia pojazdu.
- Jak definiowany jest młodociany kierowca?
- Młodociany kierowca w ustawie o kierujących pojazdami
- Młodociany kierowca z perspektywy ubezpieczycieli
- Jakie ograniczenia zostały przewidziane dla młodego kierowcy?
- Młodociany kierowca a ograniczenie prędkości
- Oznakowanie pojazdu, którym porusza się młody kierowca
- Młody kierowca a praca zarobkowa w charakterze kierowcy
- Kursy przeznaczone dla młodych kierowców
- Kiedy młodociany kierowca straci prawo jazdy?
- Ile młodociany kierowca płaci za OC?
- Z jakimi innymi ograniczeniami mogą spotkać się młodzi kierowcy?
- Jak młodociany kierowca powinien zachowywać się na drodze?
- Podsumowanie
- FAQ – najczęściej zadawane pytania
- Źródła
Młodzi kierowcy są traktowani nieco inaczej niż kierowcy doświadczeni nie tylko przez ustawodawcę, ale również wypożyczalnie samochodów i firmy ubezpieczeniowe. Powodem są statystyki – kierowcy bez doświadczenia stanowią największą grupę sprawców kolizji i wypadków. I właśnie stąd wynikają różne ograniczenia, które są nakładane na młodych kierowców. Ich cel jest prosty – zwiększenie bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego.
Jak definiowany jest młodociany kierowca?
Przyjmuje się, że młodociany kierowca to osoba, która posiada prawo jazdy krócej niż 12 miesięcy. W przypadku takiej definicji młodocianego kierowcy jego wiek nie ma znaczenia – może on mieć 19, 30 czy nawet 50 lat. Jednak zwyczajowe rozumienie pojęć często nie pokrywa się z treścią przepisów i wewnętrznych regulacji firm ubezpieczeniowych. Tak jest też w przypadku młodocianego kierowcy.
Młodociany kierowca w ustawie o kierujących pojazdami
W ustawie o kierujących pojazdami nie zamieszczono bezpośredniej definicji młodocianego kierowcy, jest w niej za to informacja o okresie próbnym. Okres próbny dotyczy każdej osoby, która po raz pierwszy uzyskała prawo jazdy kategorii B i trwa 2 lata (licząc od dnia, w którym dokument został wydany kierowcy). Z przepisów wynika zatem, że młodocianym kierowcą jest każda osoba, która posiada prawo jazdy kategorii B krócej niż 2 lata, bez względu na wiek.
Młodociany kierowca z perspektywy ubezpieczycieli
Najbardziej rygorystyczne definicje młodocianego kierowcy stosują firmy ubezpieczeniowe – często uwzględniają one kryterium zarówno wieku, jak i okresu posiadania prawa jazdy. Uogólniając, można powiedzieć, że ubezpieczyciele za młodocianego kierowcę uznają osobę w wieku do 23-30 lat, która posiada prawo jazdy krócej niż 2 lata. Takie osoby, o czym więcej przeczytasz poniżej, płacą najwięcej za ubezpieczenie auta.
Jakie ograniczenia zostały przewidziane dla młodego kierowcy?
Na młodocianych kierowców nałożono sporo ograniczeń, które dotyczą kilku obszarów: ograniczenia prędkości, oznakowania pojazdu, podejmowania pracy zarobkowej w charakterze kierowcy i konieczności doszkalania się. Wszystkie mają jeden cel – ograniczyć ryzyko uczestnictwa świeżo upieczonego kierowcy w wypadku drogowym.
Młodociany kierowca a ograniczenie prędkości
Przed upływem 8 miesiąca okresu próbnego młodociany kierowca musi pamiętać o obowiązujących go ograniczeniach prędkości – nie może on przekraczać następujących limitów prędkości:
- 50 km/h – na obszarze zabudowanym;
- 80 km/h – poza obszarem zabudowanym;
- 100 km/h – na autostradzie i drodze ekspresowej dwujezdniowej.
Oznakowanie pojazdu, którym porusza się młody kierowca
Świeżo upieczony kierowca może poruszać się jedynie oznakowanym samochodem – zarówno na przodzie, jak i tyle auta musi być umieszczona naklejka barwy białej z zielonym symbolem liścia klonowego. Taki wymóg obowiązuje przez 8 pierwszych miesięcy okresu próbnego przewidzianego w ustawie o kierujących pojazdami.
Młody kierowca a praca zarobkowa w charakterze kierowcy
W okresie próbnym, a dokładniej przez jego pierwszych 8 miesięcy, młodociany kierowca nie może podjąć pracy zarobkowej w charakterze kierowcy pojazdu określonego przez prawo jazdy kategorii B. Podobne ograniczenie dotyczy osobistego wykonywania działalności polegającej na kierowaniu pojazdem, dla którego jest wymagane prawo jazdy kategorii B.
Uwaga!
Kursy przeznaczone dla młodych kierowców
Między 4. a 8. miesiącem okresu próbnego początkujący kierowcy mają też obowiązek odbyć kursy doszkalające. Po ukończeniu kursu kierowca otrzyma zaświadczenie, które będzie musiał przedstawić staroście przed upływem 8 miesięcy od dnia otrzymania prawa jazdy. Z przepisów wynika, że są to:
- kurs dokształcający w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego;
- praktyczne szkolenie w zakresie zagrożeń ruchu drogowego.
Kiedy młodociany kierowca straci prawo jazdy?
Podczas okresu próbnego kierowcy tracą prawo jazdy m.in. po zgromadzeniu na swoim koncie 20 punktów karnych. A do tego wystarczą zaledwie dwa przewinienia, np. nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu (15 punktów) i zignorowanie znaku stop (8 punktów) czy przejazd na czerwonym świetle (15 punktów) i korzystanie z telefonu podczas jazdy (12 punktów).
Uwaga!
Młody kierowca straci też prawo jazdy w razie stwierdzenia na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć, że w okresie 2 lat od wydania prawa jazdy po raz pierwszy popełnił przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub trzy wykroczenia określone m.in. następującymi przepisami:
- art. 86 § 1 Kodeksu wykroczeń – spowodował zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu;
- art. 86 § 1a Kodeksu wykroczeń – gdy następstwem powyżej opisanego wykroczenia będzie naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia innej osoby;
- art. 86 § 2 Kodeksu wykroczeń – dopuścił się wyżej opisanego wykroczenia w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka;
- art. 86b § 1 Kodeksu wykroczeń – m.in. nie ustąpił pierwszeństwa pieszemu lub nie zatrzymał pojazdu, aby umożliwić przejście przez jezdnię osobie niepełnosprawnej.
Ile młodociany kierowca płaci za OC?
Dodatkowe ograniczenia nie są jedyną uciążliwością, o której muszą pamiętać kierowcy – kolejną kwestią jest koszt ubezpieczenia OC. Składka OC dla młodych kierowców zawsze jest wyższa. I nie jest to przypadek, ale rezultat policyjnych statystyk, z których wynika, że to właśnie oni powodują najwięcej wypadków.
Uwaga!
Chociaż początkujący kierowca zawsze zapłaci więcej za obowiązkową polisę niż kierowca z doświadczeniem, to jest też dobra wiadomość. Składki OC są ustalane indywidualnie przez każdą firmę ubezpieczeniową, a różnice w ich wysokościach mogą być znaczne – młody kierowca może wybrać najtańszą propozycję. Aby poznać oferty, wystarczy skorzystać z kalkulatora OC zamieszczonego na naszej stronie internetowej.
Ile młodociany kierowca zapłaci za OC? Poniżej wyniki kalkulacji dla kierowców w różnym wieku, których łączy to, że prawo jazdy odebrali w maju 2025 r. i nie mają żadnej historii ubezpieczeniowej.
| I oferta | II oferta | III oferta | |
|---|---|---|---|
| Marcin, 19 lat, ubezpiecza Peugeota 207 z rocznika 2008 | Compensa – 2844 zł (OC z NNW) | Link4 – 2895 zł (OC z NNW i assistance) | Trasti – 2002 zł (OC) |
| Anna, 24 lata, ubezpiecza Fiata Punto z rocznika 2005 | Compensa – 1834 zł (OC z NNW) | Link4 – 1924 zł (OC z NNW i assistance) | Trasti – 2082 zł (OC) |
| Janusz, 45 lat, ubezpiecza Renault Lagunę z rocznika 2010 | Compensa – 1545 zł (OC z NNW) | Link4 – 1843 zł (OC z NNW i assistance) | mtu24.pl – 2003 zł (OC) |
Wielu młodych kierowców popełnia ten sam błąd – nabywają oni jedynie OC, gdyż chcą uniknąć dodatkowych kosztów. Tymczasem jak wynika z powyższych przykładów, niekiedy zakup pakietu polis wychodzi taniej niż zakup wyłącznie ubezpieczenia OC. To jeszcze jeden powód, dlaczego warto wykonać kalkulację.
Z jakimi innymi ograniczeniami mogą spotkać się młodzi kierowcy?
Ograniczenia, o których muszą pamiętać młodzi kierowcy, znajdują się nie tylko w ustawach – można na nie natrafić również w regulaminach wypożyczalni samochodów. Jeżeli kierowca ma np. mniej niż 25 lat, to aby wypożyczyć auto, najpewniej będzie musiał zapłacić dodatkową opłatę. To standardowy zapis w regulaminach większości wypożyczalni – nie tylko tych działających w Polsce.
Dodatkowe koszty mogą pojawić się też podczas zakupu ubezpieczenia autocasco (AC). Zadeklarowanie, że pojazd będzie prowadzić kierowca, który nie ukończył np. 25. roku życia, może poskutkować obowiązkowym udziałem własnym. Oznacza to, że gdyby doszło do kolizji czy wypadku, ubezpieczyciel nie pokryje w 100 proc. kosztów naprawy samochodu – część z nich będzie musiał pokryć właściciel.
Przykład
Jak młodociany kierowca powinien zachowywać się na drodze?
Liczne ograniczenia nałożone na niedoświadczonych kierowców mają jeden cel – zmotywować ich do zachowania uwagi na drodze. Jeżeli prawo jazdy masz od niedawna, pamiętaj o wymienionych poniżej zasadach. Dzięki nim masz szansę uniknąć stresujących sytuacji w trasie oraz w pełni cieszyć się niezależnością i wolnością, jakie oferuje jazda samochodem:
- przed wyruszeniem w trasę wyreguluj fotel kierowcy i lusterka – w ten sposób zapewnisz sobie komfort i dobrą widoczność;
- nie używaj telefonu komórkowego podczas jazdy – skup się w pełni na drodze (pamiętaj też, aby wyciszyć radio, gdy będziesz zbliżać się do niestrzeżonego przejazdu kolejowego);
- jeżeli nie czujesz się pewnie, poproś, aby towarzyszył Ci bardziej doświadczony kierowca – takie wsparcie jest nieocenione.
Podsumowanie
- Zwyczajowo przyjmuje się, że młodociany kierowca to osoba, która ma prawo jazdy krócej niż 12 miesięcy, bez względu na wiek.
- Dla ubezpieczycieli młodociany kierowca to osoba w wieku od 18 do nawet 30 lat, która ma prawo jazdy krócej niż 2 lata.
- Przez pierwsze 2 lata, licząc od dnia odebrania prawa jazdy kategorii B, kierowcy są objęci okresem próbnym. W tym czasie młodociani kierowcy muszą liczyć się z pewnymi ograniczeniami.
- Ograniczenia w okresie próbnym dotyczą m.in. maksymalnej prędkości, z jaką kierowca może poruszać się na obszarze zabudowanym, poza tym obszarem i na drogach szybkiego ruchu.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy młodociany kierowca może przewozić pasażerów?
Aktualnie nie ma żadnych ograniczeń w tym zakresie – młodociany kierowca może przewozić pasażerów. Nie ma też konieczności, aby jednym z pasażerów był bardziej doświadczony kierowca – taki pomysł pojawił się jednak w trakcie prac nad dopuszczeniem do kierowania pojazdami 17-latków. Aby nie narazić się na mandat, kierowca musi pamiętać, że liczba pasażerów nie może być większa niż liczba miejsc w samochodzie, który prowadzi.
Czy istnieje obowiązek oznakowania auta, które prowadzi młodociany kierowca?
Taki obowiązek wynika wprost z przepisów. W art. 91 ustawy o kierujących pojazdami można przeczytać, że kierowca w okresie próbnym może „kierować wyłącznie pojazdem samochodowym oznakowanym z tyłu i z przodu okrągłą nalepką barwy białej z zielonym symbolem liścia klonowego”. Oznakowanie jest wymagane przez pierwszych 8 miesięcy okresu próby.
Czy okres próbny może zostać przedłużony?
Okres próbny może zostać przedłużony, ale muszą istnieć ku temu podstawy. Z przepisów wynika, że taką podstawą jest popełnienie przez kierowcę w okresie próbnym dwóch wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, które zostaną stwierdzone np. mandatem karnym. Przedłużenie okresu próbnego odbywa się w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez starostę.
Czy osoba pełnoletnia może przystąpić do egzaminu na prawo jazdy każdej kategorii?
Osoby, które chcą mieć prawo jazdy, często nie mogą doczekać się pełnoletności. Jednak 18 lat to za mało, aby prowadzić np. motocykl każdej kategorii czy pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony (do takich pojazdów zaliczają się autobus i ciężarówka). Inaczej mówiąc, 18 lat to za mało, aby zdobyć uprawnienia do kierowania niektórymi pojazdami.
Źródła
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym
Policja, „Wypadki drogowe w Polsce w 2024”
