Umowa użyczenia samochodu a OC – co warto wiedzieć?

„Zgodzić się czy nie?” – często przed takim dylematem stają właściciele samochodu proszeni o jego pożyczenie. Nie wszyscy jednak wiedzą, jakie konsekwencje poniosą, gdy to ich autem zostanie spowodowany wypadek oraz jak pod kątem prawnym wygląda użyczenie samochodu a ubezpieczenie OC.

Podczas użyczania samochodu większość właścicieli stara się przeprowadzić kalkulację ryzyka, choć nie wszyscy wiedzą, czym właściwie ryzykują. Ubezpieczenie samochodu nie oznacza bowiem, że właściciela auta ominą konsekwencje spowodowania kolizji czy wypadku przez kierowcę, któremu został on pożyczony. Umowa użyczenia samochodu a OC – sprawdź, co musisz wiedzieć!

Użyczenie samochodu – jak je przeprowadzić? Umowa użyczenia auta

Umowa użyczenia samochodu może mieć dwie formy: ustną i pisemną. Na czym polega użyczenie samochodu? To forma przekazania go do tymczasowej dyspozycji osobie trzeciej. Może to być zarówno pożyczenie samochodu koledze, członkom rodziny, jak i użytkowanie go przez pracownika firmy.

Użyczenie samochodu w formie pisemnej

Forma pisemna jest bardziej szczegółowa i łatwiejsza do zweryfikowania, ale na ogół korzysta się z niej np. w przypadku użyczenia samochodu przez firmę jej pracownikowi. Jak powinna wyglądać umowa użyczenia samochodu w takim przypadku? Wówczas dokładnie określa się Użyczającego oraz Biorącego, zawierając w umowie:

• imię i nazwisko,
• numer PESEL,
• miejsce zamieszkania,
• numer dowodu tożsamości.

Dodatkowo dokument zawiera przedmiot użyczenia, który opisuje się, uzupełniając:

• markę,
• model,
• numer VIN,
• rok produkcji,
• numer rejestracyjny,
• moc i pojemność silnika.

Oprócz tego określa się również:

• termin użyczenia,
• sposób, w jaki auto może być użytkowane,
• prawa i obowiązki użyczającego oraz biorącego.

Wszystko zakończone jest złożeniem podpisów przez obie strony. Może to być bezpłatne używanie oddanej rzeczy albo też umowa użyczenia pojazdu za konkretną opłatą. Wszystko zależy od ustaleń i wewnętrznych regulacji. To samo dotyczy ewentualnych uszkodzeń w wyniku kolizji drogowej, a także kosztów związanych z takimi czynnościami jak zakup paliwa czy to, czy auto może być użytkowanie wyłącznie w Polsce.

Użyczenie samochodu w formie ustnej

Częstszą formą umowy użyczenia samochodu jest jednak forma ustna. Trudno bowiem wyobrazić sobie sytuację, gdy np. syn lub córka pożycza od rodziców samochód, ale wcześniej rodzina zasiada do stołu i wypełnia dokumenty. Wówczas umowa użyczenia zawierana jest w mniej więcej w taki sposób:

– Mamo, tato, chcielibyśmy pojechać na weekend. Możemy pożyczyć samochód?

– Tak, tylko bądźcie ostrożni.

I taki krótki dialog również jest umową użyczenia samochodu według tego, co opisuje kodeks cywilny. W takim przypadku ma ona charakter nieodpłatny, a użytkujący odpowiada za ewentualne wyrządzone szkody na umownych zasadach. Nadal jednak nawet użyczenie samochodu rodzinie wiąże się z takimi samymi prawnymi zobowiązaniami jak wtedy, kiedy podpisana jest umowa użyczenia pojazdu.

Umowa użyczenia samochodu a OC – kto powinien je płacić?

Podczas użyczania samochodu strony na ogół koncentrują się na wyglądzie pojazdu i bezpieczeństwie, ale mało kto zastanawia się, co w takiej sytuacji z polisą OC. Czy użyczony samochód jest ubezpieczony, czy też biorący musi zadbać o polisę we własnym zakresie?

Tu sytuacja jest prosta – polisa OC zawsze połączona jest z samochodem, a o obowiązkowe ubezpieczenie zawsze musi zadbać właściciel auta. I lepiej, by o tym pamiętał (już jeden dzień bez ważnego OC może wiązać się z wysoką karą). Użyczenie pojazdu oznacza więc korzystanie z polisy OC, która jest do niego przypisana.

W tej sytuacji nie ma więc wątpliwości, że jeśli ktoś pożycza auto, to z reguły razem z polisą OC (wyjątek stanowi przypadek, w którym auto nie zostało ubezpieczone). A to oznacza, że w przypadku spowodowania kolizji lub wypadku przez biorącego (czyli osoby pożyczającej pojazd od kogoś), straty osoby poszkodowanej zostaną pokryte z ubezpieczenia OC użyczonego samochodu.

Co więcej, biorący pojazd w użyczenie nie ma nawet możliwości ubezpieczenia samochodu, ponieważ firmy ubezpieczeniowe zawierają umowy ubezpieczenia OC tylko z prawnymi posiadaczami samochodów (zalicza się do nich także leasingobiorców oraz spadkobierców aut, nawet gdy sprawa spadkowa nie została zakończona). Wyjątkiem jest tylko sytuacja, gdy właściciel pojazdu upoważni kogoś do zakupu OC.

Pisemna umowa użyczenia samochodu zazwyczaj zawiera informacje o tym, jakie ubezpieczenie OC zostało wykupione do danego modelu.

Kto odpowiada za szkodę, jeśli pożyczony samochód nie był ubezpieczony?

Co się jednak stanie, jeśli właściciel samochodu nie zadba o zakup polisy OC i osoba, która pożyczyła pojazd, spowoduje nim wypadek?

W takiej sytuacji odpowiedzialność za szkodę ponosi zarówno właściciel, jak i kierowca samochodu. Wprawdzie odszkodowanie dla poszkodowanych wypłaca Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, ale później będzie on ubiegać się o zwrot (tzw. regres) poniesionych kosztów.

Kiedy kierowca użyczonego i ubezpieczonego samochodu musi zapłacić za szkodę?

Istnieje sytuacja, gdy odpowiedzialność finansową za spowodowanie kolizji czy wypadku ponosi kierowca, który pożyczył samochód od kogoś. Co istotne – nie ma wówczas znaczenia fakt, że pojazd został ubezpieczony. Dochodzi do niej, gdy:

• kierowca był pod wpływem alkoholu, środków odurzających,
• sprawca zbiegł z miejsca wypadku,
• kierowca nie posiadał uprawnień do prowadzenia pojazdu.

Co prawda ubezpieczyciel zapłaci za straty z polisy OC, ale zgodnie z prawem będzie wymagał od sprawcy pokrycia kosztu wypłaconego odszkodowania.

Kto traci zniżki z OC po szkodzie użyczonym samochodem?

Najważniejsza kwestia, o której musisz pamiętać jest taka, że jeśli osoba, której użyczyłeś swój pojazd, spowoduje wypadek lub kolizję, to straty poszkodowanego zostaną pokryte z Twojej polisy i to Ty stracisz część zniżek (ok. 10-20 proc.), co z kolei oznacza, że za kolejne OC zapłacisz więcej (na ogół o kilkaset złotych). To ważne zwłaszcza wtedy, kiedy jesteś od wielu lat właścicielem auta i za kółko wpuszczasz niedoświadczonego kierowcę.

Ubezpieczenie OC – czy trzeba zgłosić dodatkowego kierowcę?

W polskich domach sytuacja na ogół wygląda tak, że właścicielami pojazdu są rodzice (lub jedno z nich), którzy na co dzień użyczają samochodu dziecku, ale nie informują o tym ubezpieczyciela podczas zawierania polisy OC. Należy jednak pamiętać, że jeśli młody i niedoświadczony kierowca spowoduje kolizję lub wypadek drogowy, to ubezpieczyciel może dokonać rekalkulacji składki OC.

Istnieje również inne rozwiązanie, a mianowicie dopisanie dziecka jako współwłaściciela lub dodatkowego kierowcę pojazdu. W takiej sytuacji syn lub córka może swobodnie korzystać z auta, a dodatkowo – w przypadku współwłasności – zbiera zniżki za każdy rok bezszkodowej jazdy. To bardzo ważne dla młodej osoby, ponieważ bez zniżek cena polisy dla niedoświadczonego kierowcy jest bardzo wysoka (dotyczy to przede wszystkim osób do 26. roku).

Minusem takiego rozwiązania jest jednak fakt, że za polisę samochodu, którego współwłaścicielem/dodatkowym kierowca jest młody i niedoświadczony kierowca, trzeba zapłacić więcej niż w sytuacji, gdy właścicielem pojazdu jest wyłącznie doświadczony kierowca, który posiada zniżki.

Paulina Grzybowska

Lubi nurkować w przepisach prawa i chętnie śledzi ich aktualizacje. Podpowiada, jak najkorzystniej interpretować zawiłości związane z ubezpieczeniami, aby nie narażać się na mandat. Prywatnie wielbicielka dobrej książki, ametystowej herbaty i zdeklarowana opiekunka stada psów.

Podobne wpisy

Assistance za granicą – ubezpieczamy auto na zagraniczny wyjazd Ile kosztuje ubezpieczenie samochodu w 2024 roku? AdBlue – jak działa, co to jest i kiedy stosować? Wymiana dowodu rejestracyjnego – procedura, formalności, koszty w 2024 roku