Regres ubezpieczeniowy – czym jest i jak działa?

W określonych sytuacjach zarówno firmy ubezpieczeniowe, jak i Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny mają prawo do regresu ubezpieczeniowego. Czym jest regres ubezpieczeniowy i jak możesz go uniknąć?

Regres ubezpieczeniowy to termin, z którym możesz spotkać się nawet wówczas, gdy pilnujesz ciągłości OC. Warto pamiętać, że ubezpieczyciele i Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG) mogą powołać się na regres wyłącznie w niektórych sytuacjach.

Czym jest i kto ma prawo do regresu ubezpieczeniowego?

Regres ubezpieczeniowy to roszczenie przysługujące firmom ubezpieczeniowym i UFG. Instytucja, która wypłaciła odszkodowanie, ma prawo żądać jego zwrotu od sprawcy kolizji lub wypadku. Aby jednak firma ubezpieczeniowa czy UFG mogły powołać się na regres ubezpieczeniowy, muszą ku temu zaistnieć przesłanki.

Kiedy odszkodowanie wypłaca UFG? Gdy sprawca wypadku:

• jest nieznany, bo zbiegł z miejsca zdarzenia – Fundusz wypłaca odszkodowanie za szkody na osobie oraz materialne, jeżeli spełniony został dodatkowy warunek,
• w momencie zdarzenia nie miał OC – UFG wypłaca odszkodowanie za szkody zarówno na osobie, jak i materialne.

W pozostałych sytuacjach odszkodowanie wypłaca firma ubezpieczeniowa i wówczas to ona ma prawo wystąpić z regresem ubezpieczeniowym.

Oblicz składkę OC/AC

Jakie są rodzaje regresu ubezpieczeniowego?

Regres ubezpieczeniowy dzieli się na regres typowy i regres nietypowy. Czym różnią się te dwa rodzaje regresu?

Regres typowy najczęściej ma miejsce w przypadku ubezpieczeń innych niż komunikacyjne. Na czym on polega? Ubezpieczyciel żąda zwrotu wypłaconego odszkodowania od osoby trzeciej – nie jest to jego klient (jak ma to miejsce w regresie nietypowym). Regres typowy jest uregulowany przez kodeks cywilny.

Przykład: Pan Antoni zgłosił ubezpieczycielowi, że jego mieszkanie zostało zalane przez sąsiada. Ubezpieczyciel wypłacił swojemu klientowi (panu Antoniemu) odszkodowanie w wysokości 6000 zł i następnie wystąpił do sprawcy szkody, aby ten zwrócił wypłaconą kwotę.

Regres nietypowy ma zastosowanie głównie w przypadku obowiązkowego OC. Sprowadza się on do tego, że ubezpieczyciel występuje przeciwko swojemu klientowi – żąda od niego kwoty wypłaconego odszkodowania. Stąd też nazwa – regres jest nietypowy, bo zazwyczaj ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie klientowi.

Przykład: Pani Aneta spowodowała wypadek i uciekła z miejsca zdarzenia. Ubezpieczyciel wypłacił poszkodowanym osobom odszkodowanie w wysokości 32 000 zł, a następnie zwrócił się do swojej klientki z żądaniem zwrotu tej kwoty.

Regres typowy i regres nietypowy – porównanie

Kiedy możliwy jest regres ubezpieczeniowy?

To, kiedy możliwy jest regres ubezpieczeniowy, reguluje ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Instytucja, która wypłaciła odszkodowanie, może żądać zwrotu wypłaconej poszkodowanemu (poszkodowanym) kwoty od sprawcy wypadku jedynie w sytuacjach wskazanych w art. 43.

Kiedy ma miejsce regres? Gdy sprawca wypadku wyrządził szkodę:

• umyślnie, np. chcąc się zemścić na innym kierowcy,
• po spożyciu alkoholu, zażyciu środków odurzających czy substancji psychoaktywnych,
• nie posiadając prawa jazdy – wyjątkiem jest sytuacja, gdy chodziło o ratowanie życia lub mienia albo o pościg za osobą, który został podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa,
• pojazdem pozyskanym w wyniku popełnienia przestępstwa,
• a następnie zbiegł z miejsca zdarzenia.

Katalog zdarzeń pozwalających firmie ubezpieczeniowej na dochodzenie zwrotu wypłaconego odszkodowania jest zamknięty. Jednocześnie do powyższych przesłanek trzeba jeszcze dodać sytuację, gdy kierowca spowodował kolizję lub wypadek samochodem, który nie był ubezpieczony.

Przykład: Pan Mateusz to młody kierowca – prawo jazdy ma od 2 miesięcy. Parkując na uczelnianym parkingu, nie tylko urwał lusterko i zarysował samochód innego studenta, ale też potrącił studentkę. Spanikował i postanowił odjechać z miejsca zdarzenia. To, że jest on sprawcą, poszkodowani ustalili dzięki monitoringowi. W rezultacie młody kierowca otrzymał wezwanie do zwrotu wypłaconego poszkodowanym świadczenia.

Jak bronić się przed regresem ubezpieczeniowym?

Nie każdy kierowca, który otrzymał wezwanie do zwrotu wypłaconego przez ubezpieczyciela odszkodowania, zgadza się z taką decyzją. Szczególnie kłopotliwe są sprawy, w których kierowcy zarzucono ucieczkę z miejsca zdarzenia.

Przykład: Pan Janusz spowodował szkodę parkingową – wyjeżdżając z miejsca parkingowego, uszkodził stojące obok auto. Ponieważ spieszył się, by odebrać córkę z przedszkola, pozostawił swój numer telefonu za wycieraczką uszkodzonego auta. Niestety, poszkodowany kierowca nie skontaktował się z nim – mężczyzna kilka tygodni później odebrał wezwanie do zwrotu wypłaconego odszkodowania. Na monitoringu zabezpieczonym przez policję wyraźnie jednak widać, że mężczyzna nie ucieka po spowodowaniu szkody.

W wyżej opisanej sytuacji istnieje duża szansa, że mężczyzna nie będzie musiał zwracać odszkodowania – wystarczy, że powoła się na fakt, że pozostawił poszkodowanemu kartkę ze swoimi danymi kontaktowymi. Inaczej byłoby, gdyby – po obejrzeniu uszkodzeń – po prostu odjechał.

Uwaga! Jeżeli firma ubezpieczeniowa żąda od Ciebie zwrotu wypłaconego odszkodowania, to w pierwszej kolejności ustal okoliczności zdarzenia. Jeśli nie zgadzasz się z jej decyzją lub nie jesteś w stanie wpłacić żądanej kwoty, możesz odwołać się od regresu ubezpieczeniowego i złożyć wniosek o:

• rezygnację z roszczenia (całkowite umorzenie);
• zmniejszenie kwoty do zapłaty (częściowe umorzenie);
• rozłożenie wymaganej należności na raty;
• przesunięcie terminu spłaty (odroczenie).

Wezwanie do zapłaty z UFG – co warto wiedzieć?

Kwotę widniejącą na wezwaniu chcesz umorzyć lub chociaż rozłożyć na raty? Niestety, nie jest to takie proste do zrealizowania. Aby UFG:

• odstąpił od dochodzenia całości lub części wypłaconego poszkodowanemu odszkodowania – kierowca musi udowodnić, że znajduje się w trudnej sytuacji życiowej lub materialnej; wiąże się to z koniecznością złożenia wniosku,
• rozłożył kwotę widniejącą w wezwaniu na raty – również niezbędne jest złożenie wniosku.

Surowe konsekwencje czekają na kierowców, którzy nie zareagują na wezwanie. W tej sytuacji UFG ma prawo skierować sprawę do sądu, a następnie do kancelarii komorniczej. W praktyce oznacza to dla kierowcy wyższe koszty – kwota wypłaconego odszkodowania zostanie zwiększona o koszty sądowe i odsetki.

Jaki jest zakres roszczenia regresowego?

Szkoda – zwłaszcza po wypadku – może być bardzo rozległa. Obok uszkodzenia mienia (np. samochodu) może dojść też do szkód osobowych (np. poszkodowany dozna trwałego uszczerbku na zdrowiu i nie będzie mógł wrócić do aktywności zawodowej). Z tego względu zakres roszczenia regresowego nie zawsze sprowadza się do pokrycia kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu.

Zakres roszczenia regresowego – przykłady:

• pokrycie kosztów holowania uszkodzonego pojazdu oraz zwrot środków przeznaczonych na wypożyczenie samochodu zastępczego,
• zwrot kosztów związanych z wypadkiem, np. kosztów poniesionych na odzyskanie zdrowia (leczenie, rehabilitację),
• zadośćuczynienie za doznaną krzywdę – celem tego świadczenia jest złagodzenie doznanych cierpień fizycznych i psychicznych,
• renta uzupełniająca lub na zwiększone potrzeby – gdy konieczne jest wyrównanie różnicy w dochodach lub zapewnienie poszkodowanemu dodatkowych środków np. na leczenie, jakie on przechodzi,
• zwrot utraconych zarobków – gdy poszkodowany nie może wrócić do aktywności zawodowej,
• renta alimentacyjna – gdy poszkodowany zmarł, a przed śmiercią płacił alimenty (dzieciom, byłemu małżonkowi),
• zwrot kosztów związanych z organizacją pogrzebu – gdy poszkodowany zmarł, takie świadczenie należy się członkom jego rodziny.

Ile wynosi regres ubezpieczeniowy?

Trudno podać konkretną kwotę, bo każda sprawa jest inna. Jeżeli kierowca, który ma zwrócić wypłacone odszkodowanie, spowodował:

• szkodę parkingową lub kolizję – kwota nie powinna być duża; z reguły będzie to kilkaset złotych, w gorszym przypadku kilka tysięcy złotych,
• wypadek – to wezwanie do zapłaty może opiewać na kwotę kilkuset tysięcy czy nawet miliony złotych.

W przypadku szkód osobowych kwoty są tak duże, ponieważ – poza odszkodowaniem za uszkodzone mienie – z polisy OC poszkodowanemu przysługuje też szereg innych świadczeń. To m.in. zwrot utraconych korzyści czy zadośćuczynienie za ból i cierpienie.

Przykład: Pani Anna, która nie ma prawa jazdy, postanowiła przeparkować samochód. Niestety, w trakcie tego manewru spowodowała kolizję. W rezultacie kobieta musi oddać niemal 10 tys. zł – na tyle szkoda została wyceniona przez rzeczoznawcę i tyle firma ubezpieczeniowa wypłaciła poszkodowanemu.

Uwaga! Pożyczasz samochód od znajomego lub sąsiada? Upewnij się, że auto jest ubezpieczone. W przeciwnym razie również Ty – jako kierowca – będziesz odpowiadał za brak OC, gdyby doszło do wypadku.

Jak napisać odwołanie od regresu?

UFG skorzystał z prawa do regresu? Masz prawo się odwołać. Takiego pisma nie musisz tworzyć samodzielnie – możesz skorzystać ze wzoru wniosku udostępnionego przez UFG (znajdziesz go na stronie https://www.ufg.pl/UCMServlet3/ucmservlet3?dDocName=UCM_UFG_009130).

Jak napisać odwołanie od regresu? W pierwszej kolejności zastanów się, czy masz argumenty mogące świadczyć na Twoją korzyść. UFG nie udziela ulgi w spłacie i nie umarza należności, gdy sprawca nie jest w stanie wykazać, że znalazł się w trudnej sytuacji materialnej. Z tego względu do wniosku warto dołączyć szereg załączników – choćby:

• zaświadczenie o dochodach – zaświadczenie z zakładu pracy lub potwierdzenie rejestracji w urzędzie dla pracy,
• dokumenty obrazujące sytuację materialną – dotyczy to zwłaszcza osób w trudnej sytuacji, przeciwko którym prowadzone jest postępowanie egzekucyjne,
• dokumentację medyczną – gdy przyczyną problemów ze spłatą są kłopoty ze zdrowiem, które np. uniemożliwiają podjęcie pracy zarobkowej.

W odwołaniu warto też szczegółowo opisać swoją sytuację. Im więcej informacji (faktów, danych potwierdzonych dokumentami) znajdzie się w piśmie, tym lepiej.

Odwołanie od regresu można złożyć na kilka sposobów, w tym wysłać je pocztą na adres UFG czy elektronicznie.

Czy regres ubezpieczeniowy się przedawnia?

Tak. To dobra wiadomość dla tych wszystkich kierowców, którzy np. spowodowali kolizję nieubezpieczonym samochodem. Regres ubezpieczeniowy przedawnia się po upływie 3 lat. Okres ten liczy się od dnia wypłacenia odszkodowania poszkodowanemu.

Uwaga! Poszkodowany nie musi od razu po kolizji czy wypadku ubiegać się o odszkodowanie – ma na to 3 lata. Kierowca, który spodziewa się regresu ubezpieczeniowego z firmy ubezpieczeniowej lub UFG, nie powinien się zatem przedwcześnie cieszyć. Zdarza się, że wezwanie do zwrotu wypłaconego odszkodowania przychodzi po upływie np. 5 lat od zdarzenia.

Czy można uniknąć regresu ubezpieczeniowego?

Najprostszym sposobem jest przestrzeganie zasad. Lista reguł, o których warto pamiętać, nie jest długa. Pamiętaj nie tylko o ciągłości ubezpieczenia OC, ale również o tym, aby m.in.:

• nigdy nie prowadzić samochodu po spożyciu alkoholu – to automatycznie spowoduje, że stracisz ochronę, jaką gwarantuje Ci ubezpieczenie OC,
• nie uciekać z miejsca zdarzenia – kolizja czy wypadek to sytuacje, które powodują duży stres, ale ucieczka z miejsca zdarzenia będzie dla Ciebie źródłem większych problemów,
• zawsze sprawdzić, czy samochód, który pożyczasz, jest ubezpieczony – w przeciwnym razie możesz narazić się na poważne problemy finansowe, jeżeli spowodujesz nim wypadek.

Oblicz składkę OC/AC

Przestrzegając przepisów o ruchu drogowym (a w szczególności tych, które dotyczą pierwszeństwa i prędkości) oraz dbając o ciągłość ubezpieczenia samochodu, możesz skutecznie uchronić się przed regresem ubezpieczeniowym.

Michalina Miotk

W tematyce finansów i ubezpieczeń czuje się najpewniej. Ukończyła Uniwersytet Gdański. Dziennikarzem i copywriterem jest od 2010 roku. Pisze artykuły eksperckie dla największych portali w polskim internecie. Humor poprawia jej dobra herbata i nastrojowa płyta.

Podobne wpisy

Jak i gdzie kupić OC dla samochodu sprowadzonego z zagranicy? Udział własny w szkodzie – czym jest i na czym polega? Ubezpieczenie OC i AC motocykla – gdzie i za ile możesz kupić polisę? Używany samochód z Francji – jak go znaleźć, sprowadzić i ubezpieczyć?