Podatek od kupna samochodu – kto, gdzie i ile musi zapłacić w 2023 roku?

Kupno samochodu oznacza konieczność uregulowania podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), ale od tej zasady są wyjątki. Jeżeli wybrałeś już markę i model pojazdu, to przed sfinalizowaniem transakcji zakupu zapoznaj się z naszym poradnikiem. Rozwiewamy wątpliwości związane z podatkiem od kupna samochodu.

Dla każdego kierowcy zakup samochodu to ekscytujący moment. Radość z nowego nabytku nie powinna jednak przesłonić kwestii formalnych. Tych jest wiele – samochód trzeba zarejestrować w urzędzie, wykupić ubezpieczenie, a niekiedy również złożyć deklarację w urzędzie skarbowym i opłacić podatek od kupna samochodu.

Co to jest podatek od czynności cywilnoprawnej?

Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) to jeden z podatków, którego zasady naliczania i pobierania zostały uregulowane w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Lista czynności cywilnoprawnych opodatkowanych tym podatkiem jest długa – to choćby:

• Umowa sprzedaży (np. samochodu) oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych
• Umowa pożyczki
• Umowa darowizny i umowa dożywocia
• Ustanowienie hipoteki na nieruchomości
• Ustanowienie odpłatnej służebności

Kupiłeś lub planujesz kupić samochód w 2023 roku? Podatek od kupna samochodu może wystąpić, ale nie zawsze tak będzie.

Kiedy trzeba zapłacić podatek od kupna samochodu? Przepisy w 2023 roku

Odpowiedź na pytanie, kto płaci podatek od kupna samochodu, jest uzależniona od kilku czynników – są to:

• Miejsce przeprowadzenia transakcji kupna-sprzedaży – Polska czy zagranica
• Stan pojazdu – nowy czy używany
• Status osoby, która kupiła samochód – osoba fizyczna czy przedsiębiorca
• Status osoby, która sprzedała pojazd – osoba fizyczna czy przedsiębiorca

Biorąc pod uwagę te kryteria, można wyodrębnić trzy grupy nabywców: pierwsza to osoby, które mają obowiązek zapłacić podatek od kupna samochodu, druga to osoby zwolnione z tego podatku, a trzecia to osoby, których ten podatek w ogóle nie dotyczy.

Kto płaci podatek od kupna samochodu?

Podatek od kupna samochodu jest obowiązkowy jedynie dla nabywców pojazdów, którzy sfinalizowali transakcję kupna-sprzedaży auta z osobą fizyczną na terenie Polski. Wartość rynkowa pojazdu musi przy tym przekraczać 1000 zł.

Przykład: Pan Tomasz kupił od pani Anny Peugeota 2008 z 2015 roku i zapłacił za niego 35 tys. zł. Transakcja miała miejsce na terenie województwa wielkopolskiego. Ponieważ umowa została zawarta między osobami fizycznymi, a wartość samochodu przekracza 1000 zł, nabywca musi obliczyć wysokość podatku.

Kto nie płaci podatku od kupna samochodu?

Podatku PCC można uniknąć, kupując pojazd od przedsiębiorcy, np. z komisu samochodowego. Warunkiem jest jednak to, aby komis był właścicielem samochodu. Na rynku działają też komisy, które jedynie pośredniczą między kupującym a sprzedającym, a wówczas umowa zawierana jest między osobami fizycznymi.

Podatku od zakupu samochodu nie zapłaci też osoba niepełnosprawna. W tym przypadku konieczne jest jednak spełnienie dodatkowych warunków – osoba niepełnosprawna musi kupić samochód na własne potrzeby i posiadać orzeczenie o:

• Znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności – bez względu na schorzenie
• Lekkim stopniu niepełnosprawności – gdy dotyczy ona schorzenia narządu ruchu

Z wyliczenia i odprowadzenia podatku zwolnione są osoby, które nabyły pojazd o wartości rynkowej niższej lub równej 1000 zł. Kluczowa jest tu wspomniana „wartość rynkowa” – nie można zaniżyć wartości auta w celu uniknięcia podatku.

Przykład: Panią Zofię zainteresował Opel Astra z 2020 r. oferowany przez jeden z wrocławskich komisów. Po kontakcie ze sprzedawcą kobieta otrzymała informację, że komis jest właścicielem auta i to jego dane pojawią się na umowie kupna-sprzedaży. Dzięki temu nie musi się ona przejmować podatkiem PCC.

Kogo nie dotyczy podatek od kupna samochodu?

Od osób zwolnionych z obowiązku opłacenia podatku od kupna samochodu trzeba odróżnić nabywców, których ten podatek w ogóle nie dotyczy. Są to:

• Właściciele samochodów kupionych w salonie samochodowym
• Właściciele samochodów kupionych od osoby prowadzącej działalność gospodarczą
• Właściciele samochodów sprowadzonych z zagranicy, które nie były zarejestrowane w Polsce – wówczas zapłacić należy podatek akcyzowy.

Podsumowując – co do zasady podatek od zakupu pojazdu jest obowiązkowy wówczas, gdy strony transakcji podpisały umowę cywilnoprawną. Gdy sprzedawca wystawił fakturę VAT lub fakturę VAT-marża, to podatku PCC się nie nalicza.

Chcesz sprawdzić, czy musisz zapłacić podatek od kupna samochodu? Poniżej przygotowaliśmy zestawienie uwzględniające najczęściej występujące transakcje.

Kiedy trzeba zapłacić podatek od kupna samochodu w 2023 roku?

Jak obliczyć wysokość podatku od kupna samochodu?

Wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych wynosi 2 proc. wartości rynkowej przedmiotu transakcji, czyli samochodu. Jak łatwo policzyć, od pojazdu o wartości 20 000 zł podatek PCC wyniesie 400 zł.

Jak ustalić wartość rynkową samochodu? Wskazówki znajdują się w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdzie można przeczytać, że wartość rynkową przedmiotu określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, uwzględniając miejsce położenia oraz stan i stopień zużycia.

Jak wypełnić deklarację PCC-3?

Po zakupie samochodu ustaliłeś, że musisz zapłacić od tej transakcji podatek? Wyliczenie jego wysokości to nie wszystko – musisz jeszcze wypełnić deklarację PCC-3, której wzór znajdziesz na Portalu Podatkowym (podatki.gov.pl).

Jak wypełnić deklarację PCC-3 – poradnik krok po kroku:

• Pole 1 – wpisz numer NIP lub numer PESEL.
• Pole 4 – wpisz datę zakupu pojazdu (datę z umowy kupna-sprzedaży).
• Część A – podaj nazwę urzędu skarbowego właściwego ze względu na Twój adres zamieszkania. Dodatkowo zaznacz pole „Złożenie deklaracji”.
• Część B1 – jeżeli samochód ma tylko jednego właściciela, w polu 7 zaznacz „Inny podmiot”, a gdy jesteś współwłaścicielem kupionego pojazdu „Podmiot zobowiązany solidarnie do zapłaty podatku”. W polu 8 zaznacz „Osoba fizyczna”, jeżeli kupiłeś samochód jako osoba fizyczna. Poniżej (pole 9) podaj swoje dane – nazwisko, imię i datę urodzenia, a w polu 10 imię ojca i matki.
• Część B2 – dotyczy adresu zamieszkania. Musisz podać: kraj, województwo, powiat, gminę, ulicę, numeru domu i lokalu, miejscowość, kod pocztowy i pocztę.
• Część C – dotyczy przedmiotu opodatkowania. W polu 21 zaznacz „Umowa”, a w polach 22 i 23 „Terytorium RP”. W polu 24 podaj informacje o pojeździe: markę, model, wersję, rok produkcji, pojemność silnika, numer rejestracyjny, wartość oraz stan techniczny, np. auto uszkodzone, z rysami.
• Część D – dotyczy wysokości podatku. W polu 27 wskaż wartość auta, a w polach 28, 47 i 54 wysokość podatku.

Na samym końcu należy podać datę sporządzenia deklaracji i czytelnie ją podpisać – przeznaczona jest do tego część I.

Samochód nie jest jedynie Twoją własnością – ma współwłaściciela? W deklaracji PCC-3 wypełnij dodatkowo część H i podaj liczbę załączników PCC-3/A. W tych załącznikach powinieneś podać dane współwłaścicieli. Dla każdego współwłaściciela wypełniasz jeden załącznik PCC-3A.

Gdzie i w jakim terminie trzeba zapłacić podatek od kupna samochodu?

Podatek od kupna samochodu trzeba zapłacić w ciągu 14 dni. Tyle samo dni masz – jako kupujący – na złożenie deklaracji PCC-3. Osoby, które złożyły deklarację, ale zapomniały zapłacić podatek, mogą złożyć tzw. czynny żal. To oświadczenie składane przez podatnika, w którym przyznaje się on do błędu i zobowiązuje się do jego naprawienia, w tym przypadku niezwłocznego uregulowania należności wobec fiskusa.

Deklarację PCC-3 można złożyć na kilka sposobów, a właściwym urzędem skarbowym jest ten, w obrębie którego nabywca mieszka (właściwość miejscowa):

• Osobiście w urzędzie – to jednak najmniej wygodny sposób
• Za pośrednictwem operatora pocztowego – możesz wysłać wypełnioną deklarację na adres właściwego urzędu skarbowego
• Przez Internet – elektronicznie w usłudze e-Deklaracje (formularze online znajdziesz na stronie Formularze elektroniczne PCC (podatki.gov.pl), przy czym e-deklarację PCC-3 będziesz musiał podpisać kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub danymi autoryzującymi (podpisem elektronicznym)

Jeżeli skorzystasz z możliwości złożenia PCC-3 przez Internet, to na podany adres e-mail otrzymasz Urzędowe Poświadczenie Odbioru (UPO). Podatek należy wpłacić na rachunek właściwego urzędu skarbowego (ze względu na Twoje miejsce zamieszkania). Jeżeli masz wątpliwości co do numeru konta, skontaktuj się z urzędem.

Może się okazać, że urząd skarbowy zakwestionuje wysokość podatku wskazaną w deklaracji. Wówczas nabywca pojazdu może spodziewać się wezwania do złożenia wyjaśnień.

Jak urząd skarbowy sprawdza wartość pojazdu?

Skoro wysokość podatku PCC liczy się od wartości samochodu, to istnieje pokusa jej zaniżenia i tym samym obniżenia wartości podatku. Nabywcy samochodów powinni jednak wystrzegać się takiego działania. Urzędnicy nie tylko przeglądają deklaracje pod kątem poprawności danych, ale również sprawdzają, czy wartość pojazdu nie została zaniżona w stosunku do wartości rynkowych zamieszonych w specjalnych katalogach, np. tabeli Eurotax.

Jak przekonać urzędników do swoich racji i uzasadnić wysokość wpłaconego podatku PCC? Jeżeli zakupiony samochód posiada wady, np. wgniecenia karoserii, rdzę widoczną na nadwoziu czy wyeksploatowane wnętrze, to na spotkanie z urzędnikami warto zabrać ze sobą dokumentację zdjęciową. Przydadzą się też faktury za naprawę pojazdu czy zeznania świadków. Wszelkie mankamenty wpływające na wartość rynkową samochodu warto też dokładnie opisać w składanej deklaracji.

Od wysokości podatku PCC wyliczonego przez urząd skarbowy nabywca pojazdu może się oczywiście odwołać. Wówczas powołany zostanie rzeczoznawca majątkowy. Jeżeli uzna on, że stanowisko podatnika było błędne i to urząd skarbowy prawidłowo wyliczył wartość pojazdu, to podatnik zostanie obciążony kosztami ekspertyzy.

Jakie konsekwencje grożą za brak zapłaty podatku od kupna samochodu?

Dopilnowanie formalności leży po stronie kupującego – urząd skarbowy nie wyśle wezwania, ale gdy odkryje w tym względzie zaniedbanie, potraktuje to jako wykroczenie skarbowe. Na to ma aż 5 lat – nie warto zatem się łudzić, że urzędnicy zapomną o sprawie lub nie zauważą, że podatnik nie zapłacił należnego podatku. Ile trzeba będzie zapłacić, gdy fiskus upomni się o należność? Okazuje się, że rachunek może być bardzo wysoki.

Stwierdzenie przez urzędników wykroczenia skarbowego wiąże się z koniecznością uiszczenia wymaganego podatku wraz z odsetkami oraz nałożonego wysokiego mandatu.

Kary za niezapłacenie podatku (w tym PCC) są wyliczane na podstawie aktualnego minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kwota grzywny może wynosić od 1/10 do nawet 20-krotności tej kwoty. W 2023 roku płaca minimalna została podniesiona do 3490 zł brutto, a od 1 lipca do 3600 zł brutto. To oznacza, że od 1 lipca do 31 grudnia 2023 roku kara za brak PCC może wynieść od 360 do aż 72 000 zł.

O czym jeszcze trzeba pamiętać po zakupie samochodu?

Formalności po zakupie samochodu nie ograniczają się do ustalenia, czy wystąpił podatek od kupna samochodu i wyliczenia jego wysokości – musisz pamiętać jeszcze o rejestracji pojazdu oraz jego ubezpieczeniu.

Kupiłeś używane auto? Najpewniej jest ono ubezpieczone. Musisz jednak pamiętać, że polisa nabyta przez poprzedniego właściciela nie odnowi się automatycznie. Jeżeli obawiasz się, że zapomnisz o zakupie polisy, najlepiej od razu wypowiedz przejętą umowę i znajdź potrzebne Ci ubezpieczenia za pośrednictwem kalkulatora OC znajdującego się na naszej stronie.

Oblicz składkę OC/AC

Stefania Stuglik

Od 2012 roku związana z sektorem ubezpieczeń. Doświadczenie zawodowe zdobywała pracując w dziale obsługi klienta. Ma na swoim koncie kilkaset sprzedanych polis komunikacyjnych. Prywatnie niepoprawna optymistka, zakochana w górach i literaturze pięknej.

Podobne wpisy

Darowizna samochodu – formalności, podatek, ubezpieczenie 2024 Akcyza za samochód 2024 – ile wynosi i jak ją zapłacić? Jak wypełnić druk PCC-3 po zakupie samochodu w 2024 r. i kiedy go złożyć? Ile dopłacisz do ceny OC po szkodzie? Zwyżki w 2024 roku