Czym jest czterokołowiec lekki i kto może nim jeździć?

Nie każdy wie, że osoba zaledwie 14-letnia może zostać kierowcą czterokołowca lekkiego. Jest tak pod warunkiem, że zdobędzie uprawnienia podczas egzaminu na prawo jazdy kategorii AM. Dodatkowo 16-latek z prawem jazdy kategorii B1 ma możliwość prowadzenia zarówno czterokołowca lekkiego, jak i standardowego. Co warto wiedzieć na temat tak zwanych mikrosamochodów?

Co to jest czterokołowiec lekki i kto ma prawo nim kierować?

Określenie „czterokołowiec lekki” (mikrosamochód) jest zdefiniowane w artykule 2 punkt 42c Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku o ruchu drogowym. Charakterystyczną cechą jest jego masa własna, która nie przekracza 350 kg, oraz projekt, który ogranicza prędkość maksymalną do 45 km/h. Osoba uprawniona do prowadzenia pojazdu tej kategorii musi mieć prawo jazdy kategorii AM, które pozwala również na kierowanie motorowerem lub pojazdami o wyższych kategoriach. Oznacza to, że kierowca mikrosamochodu musi mieć co najmniej 14 lat.

Ważne! Nie można prowadzić mikrosamochodu, mając jedynie dowód osobisty. To fałszywe przekonanie wynika z błędnej klasyfikacji mikrosamochodu jako motoroweru. Choć osoby, które ukończyły 18 lat przed 19 stycznia 2013 roku, mogą prowadzić motorower na podstawie dowodu osobistego, wszyscy kierowcy mikrosamochodów muszą mieć właściwe uprawnienia.

Czterokołowce lekkie bywają potocznie nazywane quadami, Jednak to znaczące uproszczenie, które może wprowadzać w błąd. Nie każdy quad jest czterokołowcem lekkim.

Czterokołowce lekkie a standardowe czterokołowce

Standardowy czterokołowiec, w odróżnieniu od modelu lekkiego, ma większą masę własną i nie podlega ograniczeniu prędkości do 45 km/h. Pełny opis czterokołowca (artykuł 2 punkt 42b Kodeksu drogowego) wskazuje, że jest to pojazd samochodowy do przewozu towarów lub osób (z wyjątkiem samochodów osobowych, ciężarowych i motocykli), którego masa własna nie przekracza 550 kg podczas przewozu ładunków lub 400 kg podczas przewozu pasażerów.

Różnice dotyczą także uprawnień do prowadzenia. Kierowca mikrosamochodu musi mieć prawo jazdy kategorii AM. Do prowadzenia standardowego czterokołowca wymagane jest prawo jazdy kategorii B1, co oznacza, że kierowca musi mieć co najmniej 16 lat.

Homologacja mikrosamochodu

Czterokołowce lekkie są klasyfikowane jako kategoria homologacyjna L6e, a standardowe czterokołowce jako L7e. Aby pojazd został przypisany do odpowiedniej klasy, musi spełniać określone kryteria opisane w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 168/2013 z dnia 15 stycznia 2013 roku. Rozporządzenie to określa również podkategorie homologacyjne:

• L6e-A – lekki czterokołowiec drogowy;
• L6e-B – lekki pojazd czterokołowy;
• L6e-BU – lekki pojazd czterokołowy do celów użytkowych, służący wyłącznie do przewozu towarów;
• L6e-BP – lekki pojazd czterokołowy przewożący głównie pasażerów.

Kryteria klasyfikacji dla poszczególnych kategorii są następujące:

• L6e – oprócz wspomnianego ograniczenia prędkości do 45 km/h, rozporządzenie podaje, że lekki czterokołowiec ma masę w stanie gotowym do jazdy ≤ 425 kg, pojemność silnika PI ≤ 50 cm3 lub pojemność silnika CI ≤ 500 cm3, jeśli ten jest częścią konfiguracji napędu pojazdu i maksymalnie dwa miejsca siedzące;
• L6e-A – charakteryzuje się maksymalną ciągłą mocą znamionową lub netto ≤ 4000 W;
• L6e-B – ma zamknięty przedział dla kierowcy i pasażerów, który jest dostępny maksymalnie z trzech stron, i charakteryzuje się maksymalną ciągłą mocą znamionową lub netto  ≤ 6000 W;
• L6e-BP – pojazd transportujący przede wszystkim pasażerów i inny niż pojazdy, które spełniają kryteria kategorii L6e-BU;
• L6e-BU – pojazd transportujący tylko towary, wyposażony w zamkniętą lub otwartą przestrzeń ładunkową, która jest oddzielona sztywną przegrodą od przestrzeni dla osób i mieści minimum sześcian o boku mierzącym 600 mm.

Zasady jazdy czterokołowcem lekkim

Właściciele zarejestrowanych i ubezpieczonych mikrosamochodów mogą poruszać się po drogach publicznych, w strefach ruchu i zamieszkania, ale są wyłączeni z ruchu na drogach ekspresowych i autostradach (artykuł 2 punkt 3 i 4 ustawy o ruchu drogowym).

Zobacz, jakie jeszcze zasady obowiązują. 

• Zakazane jest prowadzenie mikrosamochodu poza drogami publicznymi oraz trasami leśnymi, o ile nie są wyznaczone jako trasy dostępne dla ruchu i oznaczone stosownymi znakami.
• Nie można również jeździć mikrosamochodem po lasach plażach, parkach krajobrazowych i parkach narodowych.
• Zakazane jest również poruszanie się przez wały przeciwpowodziowe oraz wzdłuż ich koron, o ile nie ma wyznaczonych miejsc do tego celu.
• Jeśli w mikrosamochodzie podróżuje dziecko w wieku do 7 lat, kierujący może rozwijać prędkość do 40 km/h (artykuł 20 ustęp 6 punkt 3 ustawy o ruchu drogowym). Pamiętaj, że w strefach zamieszkania, gdzie dopuszczalna prędkość pojazdu i zespołów pojazdów wynosi 20 km/h.
• Kierowca i pasażer mikrosamochodu są zobowiązani do noszenia kasków ochronnych podczas jazdy, chyba że pojazd jest fabrycznie wyposażony w zamknięte nadwozie i pasy bezpieczeństwa (artykuł 40 ustęp 1 i 2 ustawy o ruchu drogowym).

UWAGA! Teoretycznie, prowadzenie czterokołowca lekkiego poza drogą publiczną przez osoby, które nie ukończyły 14 lat i nie ma odpowiednich uprawnień, nie jest bezpośrednio zakazane przez przepisy prawa. W praktyce jednak taka sytuacja stwarza realne zagrożenie dla zdrowia i życia osób w otoczeniu. Warto pamiętać, że ustawa Prawo o ruchu drogowego dotyczy kierowania pojazdami zarówno poza drogami publicznymi, jak i w strefach zamieszkania oraz strefach ruchu, w zakresie niezbędnym do uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa lub zgodnie ze znakami i sygnałami drogowymi. Jeśli zatem rodzic lub opiekun pozwoli dziecku na prowadzenie czterokołowca lekkiego poza drogą publiczną i w wyniku tego zachodzi zagrożenie zdrowia i życia innych osób, taka osoba naraża się na karę grzywny, nagany lub nawet ograniczenia wolności do 3 lat.

Rejestracja czterokołowca lekkiego

 Aby zarejestrować nowy czterokołowiec lekki, potrzebujesz:

• wypełnionego wniosku o rejestrację pojazdu,
• dokumentu potwierdzającego własność pojazdu, takiego jak umowa kupna-sprzedaży, faktura VAT, zaświadczenie o powierzeniu pojazdu od obcokrajowca lub firmy zagranicznej,
• potwierdzenia uiszczenia wymaganych opłat,
• karty pojazdu, jeśli została wydana,
• świadectwa zgodności z normami Unii Europejskiej lub świadectwa zgodności z deklaracją zawierającą niezbędne dane do rejestracji pojazdu,
• świadectwa potwierdzającego pozytywny wynik badania technicznego, jeśli pojazd jest przystosowany do ruchu lewostronnego.

Artykuł 72 ustęp 1 punkt 6a Kodeksu drogowego określa, że w przypadku rejestracji czterokołowca lekkiego sprowadzonego z terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej i podlegającego rejestracji po raz pierwszy, konieczne jest także dostarczenie jednego z poniższych dokumentów:

• potwierdzenia opłacenia akcyzy na terytorium Polski,
• potwierdzenia braku obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium Polski,
• potwierdzenia zwolnienia z akcyzy.

Jeśli kupujesz czterokołowiec lekki w salonie sprzedaży, powinieneś otrzymać oświadczenie potwierdzające, że salon ma oryginał lub kopię dokumentu potwierdzającego opłatę akcyzy w Polsce. Jeśli czterokołowiec lekki został sprowadzony z państwa spoza Unii Europejskiej, przed rejestracją pojazdu musisz dostarczyć dowód odprawy celnej przywozowej.

Ubezpieczenie OC czterokołowca lekkiego

Czterokołowiec lekki podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu OC dla posiadaczy pojazdów mechanicznych. Umowa polisy powinna zostać podpisana najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu, jednak nie później niż przed pierwszym wyruszeniem czterokołowca lekkiego na drogę.

UWAGA! Co się stanie, jeśli osoba poniżej 14. roku życia lub starsza, niemająca prawa jazdy kategorii AM lub wyższej, spowoduje szkodę, prowadząc czterokołowiec lekki na drodze publicznej? W przypadku ubezpieczonego pojazdu firma ubezpieczeniowa wypłaci odszkodowanie z tytułu OC komunikacyjnego, ale będzie miała prawo do regresu ubezpieczeniowego, czyli ubiegania się o zwrot wypłaconych środków. Podobnie postąpi UFG (Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny), który zajmuje się wypłatami odszkodowań w przypadku braku aktualnego OC dla pojazdu sprawcy. W takiej sytuacji nabywca OC musi także spodziewać się nałożenia kary za brak ubezpieczenia.

Wzrost kar za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC w 2023 roku oznacza, że właściciel nieubezpieczonego czterokołowca lekkiego będzie podlegać:

• karze w wysokości 240 zł za brak OC przez 1-3 dni,
• mandatowi w wysokości 600 zł za brak OC przez 4-14 dni,
• opłacie w wysokości 1200 zł za brak OC powyżej 14 dni. (Wartości kar obowiązujące od 1 lipca 2023 roku)

Inne zasady obowiązują ubezpieczenia autocasco oraz inne opcjonalne polis ubezpieczeniowe – różnią się one w zależności od ubezpieczyciela. Niestety wielu w nich nie obejmuje ochroną czterokołowców. Przykładowo, OWU Autocasco TUZ Ubezpieczenia wyklucza wypłatę odszkodowania za szkody w pojazdach typu quad, trójkołowiec i czterokołowiec. Podobnie Proama i Generali wyłączają te pojazdy z zakresu ochrony ubezpieczeniowej.

Kierowcy czterokołowców lekkich mają jednak możliwość skorzystania z szerokiej oferty dodatkowych polis ubezpieczeniowych w PZU. Ten ubezpieczyciel oferuje nie tylko autocasco, ale także:

• PZU Auto Ochrona, zapewniające bezpośrednią likwidację szkody,
• PZU Auto NNW, z wyjątkiem NNW Max, które nie obejmuje właścicieli quadów,
• PZU Auto Asystent Zdrowotny, oferujące opiekę medyczną po wypadku,

Warto skorzystać, aby zwiększyć swoje bezpieczeństwo na drodze.

Przykłady czterokołowców lekkich

Poniżej znajdziesz kilka najpopularniejszych modeli czterokołowców lekkich.

• Aixam Crossline Evo,
• Aixam Coupé GTI,
• Aixam City Pack,
• Microcar Due 6 Premium Ice,
• Microcar MGO 6 Plus,
• Microcar Due 6 Plus,
• Ligier JS50 CHIC Young B&W,
• Ligier JS50 Sport Young,
• Ligier JS50 Elegance ICE.

To jedynie przykłady – takich pojazdów jest znacznie więcej.

Piotr Nowik

Piotr Nowik Zawodowo pisze od 2003 r., dla przyjemności zdecydowanie dłużej. Fan sportu, dobrych książek i motoryzacji. Lubi weekendowe wypady, kocha długie podróże. Od niedawna raczkujący ojciec.

Podobne wpisy

Assistance za granicą – ubezpieczamy auto na zagraniczny wyjazd Odszkodowanie z OC sprawcy wypadku – co Ci się należy? Dopisanie do ubezpieczenia OC – sposób na obniżenie składki OC Co to jest leasing konsumencki?