Rejestracja samochodu zabytkowego: jak wpisać auto do rejestru zabytków?

Rejestracja samochodu zabytkowego to proces nieco dłuższy i związany z większą liczbą formalności niż typowa procedura. Jednak ma swoje zalety, związane zwłaszcza z OC i przeglądem. Czy każde leciwe auto może zostać wpisane do rejestru? Co zmieniło się w przepisach? Sprawdź!

Choć rejestracja samochodu na zabytek nie dotyczy już tak wielu aut liczących wiele lat, to jednak nadal jest możliwa. Samochód zabytkowy to taki, który ma co najmniej 30 lat, nie jest w produkcji od 15 lat i posiada przynajmniej 75% oryginalnych części. To podstawa do wydania pozytywnej decyzji przez konserwatora zabytków. Dowiedz się więcej o potrzebnych dokumentach i procedurach oraz korzyściach z takiej rejestracji.

W jakiej sytuacji w grę wchodzi rejestracja samochodu na zabytek?

Chociaż czasem w potocznym ujęciu samochody mające już swoje lata są określane jako zabytkowe, to jednak tę kwestię reguluje ustawa Prawo o ruchu drogowym. Pojazdy zabytkowe to według przepisów takie auta, które kwalifikują się do tego miana na podstawie konkretnych cech. We wspomnianej ustawie w artykule 2, punkcie 39, czytamy, że autem zabytkowym jest:

pojazd, który na podstawie odrębnych przepisów został wpisany do rejestru zabytków lub znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków, a także pojazd wpisany do inwentarza muzealiów, zgodnie z odrębnymi przepisami”

Rejestracja auta na listę zabytków oznacza, że będzie ono mieć żółte tablice rejestracyjne. Jakie wymagania musi spełniać pojazd, aby w świetle prawa był samochodem zabytkowym? Oto lista kryteriów:

• ma minimum 30 lat,
• model pojazdu nie jest produkowany od przynajmniej 15 lat,
• przynajmniej 75% części samochodu to oryginalne elementy wyposażenia,
• zostało dla niego wydane orzeczenie przez rzeczoznawcę uprawnionego do opisywania pojazdów zabytkowych,
• pozytywną opinię w jego sprawie wydał Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Kiedy jeszcze jest możliwe dokonanie rejestracji pojazdu zabytkowego?

Za samochody zabytkowe mogą zostać także uznane wyjątkowe egzemplarze pojazdów. Do rejestru zabytków można wpisać również taki który:

• został wyprodukowany w zaledwie kilku egzemplarzach,
• ma unikalne rozwiązania konstrukcyjne, które wyróżniają go na tle innych aut tego samego rodzaju,
• był pojazdem ważnej postaci historycznej (np. samochód zabytkowy papieski czy prezydencki),
• brał udział w istotnym wydarzeniu historycznym lub sportowym,
• służy do udokumentowania historii motoryzacji (np. jako pierwszy egzemplarz danego modelu),
• został odrestaurowany z użyciem części z czasów, w których był produkowany.

Pojazd unikatowy może być również młodszy, niż wskazują na to przepisy. Najmłodszym autem zabytkowym w Polsce jest Ford Crown Victoria z 2011 roku. Z kolei najstarszy pojazd zabytkowy w naszym kraju to Maxwell z 1909 roku.

Pojazd historyczny, jak mówi ustawa Prawo o ruchu drogowym, ma przynajmniej 40 lat i jest pojazdem zabytkowym (lub liczy co najmniej 25 lat i rzeczoznawca uznał go za auto mające szczególne znaczenie dla udokumentowania historii motoryzacji).

Co jest potrzebne, by wpisano pojazd do Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków?

W wielu aspektach rejestracja samochodu na zabytek nie różni się od standardowej procedury, której dokonuje się w wydziale komunikacji. Jednak na początkowych etapach w przypadku pojazdów zabytkowych trzeba dostarczyć pewne dodatkowe dokumenty. Przedstawiamy, co trzeba zrobić po kolei, aby mogło dojść do wpisania pojazdu na listę zabytkowych aut.

Ustalenie własności

Wydawać by się mogło, że nie powinno to stanowić problemu, jednak bywają sytuacje, gdy nie ma dokumentów zabytkowego auta. Brak zatem również potwierdzenia, kto jest właścicielem samochodu. Jeśli np. przeprowadziłeś się, a w nowym miejscu jest też nieużywany od lat pojazd, wówczas możesz zostać jego właścicielem przez zasiedzenie i zarejestrować go na siebie (po 3 latach, gdy będziesz szukać dotychczasowego właściciela).

Ustalenie, czy auto kwalifikuje się do miana pojazdu zabytkowego

Gdy nie ma problemów z kwestią własności, należy upewnić się, że uda się zarejestrować samochód jako zabytkowy. Wbrew pozorom jest to istotny etap. Zmianie uległy bowiem przepisy regulujące, jakie kryteria musi spełniać auto zabytkowe.

Rejestracja pojazdu jeszcze kilka lat temu była łatwiejsza, ponieważ wystarczyło, że auto ma co najmniej 25 lat, nie jest w produkcji od 15 lat i ma przynajmniej 75% oryginalnych części.

To jednak sprawiało, że za samochody zabytkowe były uznawane liczne przecież na polskich drogach maluchy, duże fiaty czy polonezy. Obecnie konserwator zabytków przy wydawaniu decyzji bierze pod uwagę kryteria, które wskazaliśmy powyżej na podstawie obecnych przepisów kodeksu drogowego.

Wypełnienie białej karty po wydaniu opinii rzeczoznawcy

Gdy poprzedni etap zakończy się sukcesem, trzeba będzie otrzymać potwierdzenie na piśmie, że pojazd spełnia kryteria zabytkowego. Rzeczoznawca dokonuje również oceny stanu technicznego pojazdu oraz weryfikacji, ile jest oryginalnych części.

Dokument, który jest efektem jego działań, to tzw. biała karta. Jej obowiązujący wzór z 2011 roku (opracowany przez Narodowy Instytut Dziedzictwa) jest dostępny na stronie https://nid.pl/dzialalnosc/gromadzenie-dokumentacji-rejestru-i-ewidencji/ewidencja-zabytkow/ w sekcji Wzór ewidencyjnej karty zabytków ruchomych techniki.

Wydanie decyzji przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków

Po zebraniu potrzebnych dokumentów należy je dostarczyć do konserwatora zabytków. Wyda on decyzję w sprawie wpisania pojazdu do rejestru zabytków. Gdy auto spełnia warunki, nie będzie problemu z pozytywnym orzeczeniem i auto zostanie wpisane jako zabytek.

Jednak należy mieć na uwadze, że przy bardzo popularnych autach (jak wspomniane maluchy czy polonezy) w grę może wchodzić też odmowa.

Przejście badania technicznego w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów

Gdy opinia rzeczoznawcy okaże się pozytywna, kolejnym etapem będzie wizyta w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów. Z tą częścią procesu rejestracji pojazdu zabytkowego wiąże się załącznik w postaci wniosku o przeprowadzenie badania co do zgodności z warunkami technicznymi pojazdu zabytkowego (można go znaleźć na stronie https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130000337).

Co ważne: jeśli pojazd zabytkowy nie będzie Ci służył jako narzędzie pracy (np. jako zabytkowa taksówka będąca atrakcją dla turystów), w takim przypadku badanie techniczne wykonasz tylko raz.

Jeżeli jednak jako właściciel pojazdu będziesz wykorzystywać go w celach zarobkowych, to przegląd czeka Cię co rok.

Zarejestrowanie samochodu w Wydziale Komunikacji

Czas na ostatni etap rejestracji pojazdu zabytkowego, czyli wizytę w odpowiednim dla miejsca zamieszkania Wydziale Komunikacji. Aby samochody zabytkowe mogły poruszać się po drogach publicznych, ich posiadacze muszą dostarczyć niezbędne dokumenty w postaci:

• wniosku o rejestrację pojazdu zabytkowego,
• dowodu rejestracyjnego (a gdy go nie ma: oświadczenie o nieposiadaniu dowodu rejestracyjnego pod rygorem odpowiedzialności karnej),
• karty pojazdu (jeśli była wydana, a zapewne tak było, ponieważ nie jest obowiązkowa dopiero od 2022),
• dowodu własności pojazdu (czyli umowy kupna-sprzedaży, faktury VAT lub umowy darowizny, dożywocia, zamiany albo postanowienie sądu o własności),
• uwierzytelnionej kopii decyzji w sprawie wpisania pojazdu do rejestru zabytków,
• dotychczasowych tablic rejestracyjnych,
• zgody na przetwarzanie danych osobowych.

Jeżeli pojazd był sprowadzany z zagranicy i wnioskujesz o wydanie dowodu rejestracyjnego, wówczas musisz dostarczyć także dowód odprawy celnej, potwierdzenie opłacenia akcyzy oraz tłumaczenia dokumentów. W przypadku gdy w sprawie występuje pełnomocnik, należy dostarczyć dokument potwierdzający udzielenie pełnomocnictwa.

Ile kosztuje rejestracja samochodu na zabytek?

Czy opłaca się zarejestrować auto zabytkowe? Na to pytanie każdy właściciel pojazdu musi odpowiedzieć sam, a tę odpowiedź ułatwi mu poznanie kosztów i korzyści.

Jeśli chodzi o wydatki, to jeśli chcesz otrzymać dowód rejestracyjny pojazdu zabytkowego, musisz liczyć się z kosztami związanymi z:

• opinią rzeczoznawcy (od kilkuset do nawet 1,5 tys. zł),
• białą kartą (od 400 do 800 zł),
• badaniem technicznym (305 zł za auto osobowe, 183 za jednoślad, 427 zł za samochód ciężarowy),
• tablicami rejestracyjnymi (100 zł za auta osobowe i dostawcze, 50 za motocykle i 30 za motorowery),
• dowodem rejestracyjnym (54 zł),
• wydaniem pozwolenia czasowego (13,50 zł),
• nalepką legalizacyjną (12,50 zł).

Jak widać, koszt łączny może być bardzo różny i zależeć od rodzaju pojazdu oraz innych czynników. Warto wspomnieć, że w przypadku pojazdów zabytkowych nie ma możliwości wnioskować o indywidualne tablice rejestracyjne.

Rejestracja samochodu na zabytek a kwestia OC

Jeszcze przed nowelizacją przepisów związanych z tym, jak były ujmowane pojazdy historyczne i zabytkowe, nie brakowało osób decydujących się na złożenie wniosku ze względu na OC. Dlaczego? Kierowcy chcieli uzyskać z Wydziału Komunikacji status pojazdu zabytkowego, aby nie płacić pełnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

W świetle zapisów Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych każdy właściciel auta jest zobowiązany do tego, by mieć ważne OC. Nie brakowało kierowców, którzy wnioskowali o żółte tablice rejestracyjne dla swoich leciwych aut, ponieważ przepisy dają przywileje w postaci możliwości opłacania krótkoterminowego OC zamiast całorocznego. Dawało to spore oszczędności, nawet jeśli trzeba było liczyć się z kosztami, jakie niesie za sobą wpisanie samochodu do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków, Centralnej Ewidencji Dóbr Kultury lub Inwentarza Muzealiów, a także rejestracja auta. Obecnie nie każdy pojazd, który ma swoje lata, będzie traktowany jako samochód zabytkowy, a ubezpieczenie trzeba płacić. Jak widać na grafice, ceny OC rosną, niezależnie od województwa. Warto zatem w takiej sytuacji skorzystać z kalkulatora i porównywarki ubezpieczeń, aby polisa była jak najmniejszym obciążeniem dla domowego budżetu.

zaznacza Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych z kalkulator-oc-ac.auto.pl

Tomasz Sobczak

Z uwagą śledzę zmiany w przepisach i na rynku polis, a swoją wiedzę chcę przekazywać tak, aby czerpać z niej mógł każdy. Właśnie dlatego bieżące zagadnienia związane z ubezpieczeniami komunikacyjnymi i motoryzacją staram się przybliżać w sposób zrozumiały i lekki.

Podobne wpisy

Ubezpieczenie samochodu elektrycznego – ile kosztuje? Prawo jazdy A, A1, A2 i AM – czym się różnią i do czego uprawniają? Ubezpieczenie samochodu zarejestrowanego za granicą Odszkodowanie od zarządcy drogi – kiedy możesz je uzyskać?